Թողած Կարսում, գետի ափին, տունս՝ շինված անտաշ քարով,
Կարսը թողած, Կարսի այգին ու հայրենի երկինքը մով
Եվ Կարինե Քոթանճյանին անգամ չասած մնաս բարով―
Ա՜նց եմ կենում հիմա օտար քաղաքների ճանապարհով:
Անց եմ կենում, շուրջս-մարդիկ, շուրջս դեմքեր հազա՜ր-հազա՜ր.
Շուրջս աշխարհն է աղմկում, մարդկային կյանքն անհավասար.
Եվ ո՞վ կասի՝ ինչո՞ւ ես դու, և ով կասի, թե ո՞ւր հասար,―
Դեմքերը, ախ, բութ են այնպես՝ կարծես շինված են տապարով:
Գորշ, տաղտկալի ու խելագար երգ է կարծես այս կյանքը մի.
Ինչ-որ մեկի սրտում բացված- վերք է կարծես այս կյանքը մի.
Եվ ո՞ւմ համար- էլ ո՞ւմ համար կարոտակեզ երգե հիմի
Սիրտս՝ լցված տարիների սեղմ արճիճով ու կապարով:
Բայց շուրջս թող որքան կուզե աշխարհը այս խնդա, ցնդի―
Ես- հաշմանդամ ու խելագար ու հավիտյան վտարանդի՜
Դեպի երկինք պիտի գնամ, դեպի եզերքը Ամենտի―
Իմ բարձր, հին ու աստղային երազների ճանապարհով…
Ու էլ ամե’ն մեղքի համար սիրտս հիմա ունի ներում.
Պիտի անդարձ ես հեռանամ, պիտի գնամ՝ ա’չքս հեռուն.
Թե Կարինե Քոթանճյանին տեսնեք Կարսի փողոցներում―
Ասե’ք նրան՝ Չարենցն ասավ- մնաս բարո՜վ, մնաս բարո՜վ…
Առաջադրանքներ
1. Ինչպիսին է Կարս քաղաքը, ներկայացրո՛ւ քո բառերով, բայց Չարենցի նկարագրությամբ:
Կարսն իր հայրենի քաղաքն էր, այնտեղ էր մեծացել, ապրել։ Տները շինված էին անտաշ քարերով։ Այնտեղ բոլոր անցնող մարդիկ իրար հարազատ էին համարում։
2. Դուրս բեր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ:
Մով – կապույտ,
Արճիճ – թեթև, կապտավուն – սպիտակ գույնի մետաղ, կապար,
Վտարանդի – իր հայրենիքից հեռացած և օտար երկրում բնակություն հաստատած մարդ:
3. Բացատրի՛ր այս քառատողը.
Բայց շուրջս թող որքան կուզե աշխարհը այս խնդա, ցնդի―
Ես- հաշմանդամ ու խելագար ու հավիտյան վտարանդի՜
Դեպի երկինք պիտի գնամ, դեպի եզերքը Ամենտի―
Իմ բարձր, հին ու աստղային երազների ճանապարհով…
Չարենցն օտար միջավայրում էր գտնվում և շրջապատող մարդիկ իրեն չէին հետաքրքրում։ Նա միևնույն է մնալու է այսեղ գնալու է իր նպատակի հետևից։
4. Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծությունը:
Բանաստեղծությունն արտահայտում է տխրություն, թախիծ, քանի որ նա հրաժեշտ է տալիս իր հայրենի քաղաքին՝ գիտենալով, որ հետ չի գալու, հրաժեշտ է տալիս Կարինեին և իր ծանրացած սրտով հեռանում է։
5. Բացատրի՛ր վերնագիրը:
Չարենցն արտահայտում է իր զգացմունքները, տառապանքները: Իմ կարծիքով, նաև ի նկատի ունի իր անձնականը։
6. Գրի՛ր շարադրություն ,,Հին ու աստղային երազների ճանապարհով…,, վերնագրով:
Շարադրություն
Հին և աստղային երազանքների ուղին
Պատմության ընթացքում մարդիկ հիացած էին աստղերով և դրանցում թաքնված առեղծվածներով: Հին ժամանակներից մինչ օրս մարդիկ նայում էին գիշերային երկնքին և երազում էին ուսումնասիրել տիեզերքի հսկայական տարածքները: Այս ֆանտազիան հանգեցրեց գիտության և տեխնոլոգիայի ոլորտում անարժան նվաճումների և առաջացրեց գաղափարներ անարժան անհատականությունների մասին:
Հին և աստղային երազների ուղին սկսվեց ամենավաղ քաղաքակրթություններից, որոնք աստղերն օգտագործում էին նավարկելու և ժամանակը որոշելու համար: Հին եգիպտացիները, օրինակ, կառուցում էին աստղակենտրոն բուրգեր, մինչդեռ հին հույները հավատում էին, որ աստղերը նրանց դիտող աստվածներն ու աստվածուհիներն են: Այս վաղ հավատալիքները հիմք դրեցին ժամանակակից աստղագիտության և տիեզերական հետազոտությունների համար:
Ավագ դպրոց 9-րդ դասարան 