Category: Հայոց լեզու 9

Posted in Հայոց լեզու 9

Գործնական աշխատանք

Posted on by grigoridanielyan

1.Արտագրե՛լ նախադասությունները՝ փակագծերում տրված
բայերը անհրաժեշտ քերականական ձևերով գրելով համապատասխան տեղերում։


1. Մայր մտնող արևի ճառագայթները ոսկեորոլ են ամեն ինչ, և մի կախարդող տեսարան ստեղծել, որով հիանում էին հյուրանոցի պատշգամբները ելած զբոսաշրջիկները։
(հիանալ, ոսկևորել, ստեղծել)
2. Արդեն բացվել են պարտեզի ծաղիկները, և հեռվից նայելիս թվում էր, թե մի նախշուն գորգ ծածկել էր պատշգամբի առջև փռված այդ հողակտորը։ (թվալ, ծածկել, բացել)
3. Ցանկապատի հետևում երևում էր մի տուն. նրա բակում արևածաղիկներ էին աճել, որոնք իրենց գեղեցիկ գլուխները բարձր պահած, կարծես ժպտում էին անցորդներին։
(ժպտալ, երևալ, աճել)
4. Մենք մեքենայի միջից անշարժ նայում էինք ճամփեզրի մոտակա սյունին նստած արագիլին, մինչև որ նա տեղից պոկվեց և թևերը ծանր-ծանր թափահարելով՝ թռչեց դեպի մոտակա ճահիճները։ (թռչել, պոկել, նայել)
5. Առաջարկը միաձայն ընդունվեց, և հաջորդ օրվանից բոլորը սկսեցին աշխատանքի գալ մեկ ժամ շուտ, որպեսզի կարողանաին ժամանակին ավարտել պատվերի կատարումը։
(սկսել, ընդունել, կարողանալ)
6. Ընթացող գնացքի լուսամուտից երևում էր մոտակա բնակավայրերի լույսերը, որոնք մի պահ առկայծում էին թանձրացող խավարում, ապա անհետացան։
(երևալ, անհետանալ, առկայծել)
7. Հանգստյան տան բակում մարդիկ զբոսնում էին, երեխաները, ճոճանակների վրա նստած, օրորվում, իսկ մեղմ քամին բերում էր մոտակա սարերի զովությունը։
(օրորել, զբոնել, բերել)
8. Վարպետը վերցրեց հաստոցը, անջատեց նոր պատրաստած դետալը և համեմատեց գծագրի հետ՝ երբեմն ինչ-որ չափումներ անելով։ (վերցնել, անջատել, համեմատել)
9. Դաշնակահարի մատները սահում էր ստեղների վրայով, և դահլիճը ալեկոծվում էր հոգեպարար մի երաժշտությամբ, որն ողողվել էր ունկնդիրների հոգիները։
(ալեկոծել, ողողել, սահել)
10. Ճամփեզրի խոտերի միջից հանկարծ մի աղվես հայտնվեց, որն անցավ ճանապարհի մյուս կողմն ու անհետացավ թփուտներում։ (անցնել, անհետանալ, հայտնվել)

Posted in Հայոց լեզու 9

Գործնական աշխատանք

Posted on by grigoridanielyan

1․Կետերի փոխարեն մի այնպիսի բառ գրիր, որ աջ և ձախ գրված բառերի հետ բարդ  բառ կազմի:

Ոսկի….արձակ — ծամ
նկար….քանդակ — զարդ
սեղան….տեր — տուն
սուրբ….զարդ — գիր
մայր….պետ — քաղաք
գինի….ընկեր — գործ
խաղ…. վայր — դաշտ
մայր….որդի — եղբայր
խաղ…. մերձ — տուն

2. Յուրաքանչյուր բառի համար գրիր 1-ական հոմանիշ և հականիշ բառ:

Դյուրին — հեշտ, դժվար
ապաշնորհ — անշնորհք, շնորհալի
մեղմ — խաղաղ, սաստիկ
ազնիվ — արդար, անազնիվ
ապերախտ — երախտամոռ, երախտագետ
անդորրություն — հանդարտություն, աղմուկ
անարատ — մաքուր, արատավոր
պարկեշտ — համեստ, անպարկեշտ
վիթխարի — հսկա, թզում
հանդուգն — համարձակ, խոնարհ
եռանդուն — գործունյա, անգործուն
գթառատ — առատագութ, անգութ

Հայերենի երկհնչյունները

Յ կիսաձայնը միանում է որևէ ձայնավորի և երկհնչյուն կազմում: Հայերենի երկհնչյուններն են՝

այ- հայր, մայր, գայլ

յա- մատյան, կյանք, ոսկյա

ույ- լույս, բույն, գույն

յու-բյուր, առյուծ

ոյ- խոյ, գոյ

յո-յոթ, յոդ

եյ- թեյ, Սերգեյ

յի- տնային, խաղայի:

Երկհնչյուն է նաև ե-ն, որը բառասկզբում և ձայնավորից հետո՝ բառամիջում, արտասանվում է յէ, օրինակ՝ եղբայր, ամենաերկարակյաց:

Եթե յ-ն երկու ձայնավորների միջև է գտնվում, այն երկհնչյուն է կազմում իրենից հետո եկող ձայնավորի հետ: Օրինակ՝ կարդայի բառում երկհնչյուն է ոչ թե այ-ը, այլ յի-ն:

3. Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել երկհնչյունի հնչյունափոխություն։

Լուսավոր,հրեղեն,աստղազարդ, վայրկենորեն,ձնծաղիկ,նվիրատվություն, ալրափոշի,անկյունաչափ, բնավեր, գունատ,ձկնաբուծարան,դռնակ,եղջերափող, միութենական,մանկական, սառցարան,  մատենագիր, բուրավետ, մշակութային, տարեվերջ, արնանման, առօրեական, այգեպան, մթերային, զգուշություն:

4. Տրված բառերում ընդգծիր երկհնչյունները, շարքը ավելացրու ևս 10-ը բառով:

Մարմարյա, գյուտ, հորեղբայր, յոթանասուն, արդյոք, նյութ, հյուրասիրություն, տեսաերիզ, մակույկ, պաշտոնյա, քաղաքամայր, նյարդ, կյանք, հնչյուն, գործունյա, հայելազարդ, շագանակագույն:

Posted in Հայոց լեզու 9

Գործնական քերականություն

Posted on by grigoridanielyan

1․Բառաշարքում ընդգծել ը գաղտնավանկ ունեցող բառերը:


Վերջնագիծ, հյուրընկալ, նկարել, ակնթարթ, գլխարկ, խճանկար, արագընթաց, լեռնաբնակ, զրահ, նվագարան, փղձկալ, այծյամ, հնչյուն, վեհանձն, արթմնի, չվերթ:

Շարունակել կարդալ “Գործնական քերականություն” →

Posted in Հայոց լեզու 9

Գործնական քերականություն

Posted on by grigoridanielyan

1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում ձ.
1) ար-ակ, բար-ր, փո-խ, ընթա-ք
2) ար-ունք, դեղ-ան, փոր-, ար-ան
3) բար-, դեր-ակ, հար-ակվել, դաղ-
4) դեղ-անիկ, պախուր-, օ-աձուկ, վր-ին

2. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում ղ.
1) զմրու-տ, դրա-տ, դե-ձ, ա-քատ
2) կ-տար, պանդու-տ, վա-ճան, գա-տնի
3) բա-տ, թ-կի, բո-կ, խրո-տ
4) սանդու-ք, խե-դել, շա-կապ, ե-բայր

3. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում ր.
1) քաշկ-տել, փա-թամ, հու-թի, քա-ասուն
2) ա-թուն, ա-համարհել, կ-ծել, եղե-ական
3) կոխկ-տել, կտ-տել, պա-կել, գ-գիռ
4) մ-մուռ, բա-բառ, գա-նուկ, խ-ճիթ

4. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում օ.
1) մեղմ-րոր, հանր-գուտ, ոսկեզ-ծ, ան-դ
2) այս-ր, ան-թ, օրեց-ր, առ-ղջ
3) ապ-րինի, օրըստ-րե, վատ-որակ, հայ-րդի
4) բար-րակ, արագ-տն, ամեն-րյա, պարզ-րոշ

5. Ո՞ր բառում տողադարձի սխալ կա.
1) կըրկ-նել
2) դասա-գըրքեր
3) արագ-ընթաց
4) ար-դյոք

6. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերի բաղադրիչներն են միասին գրվում.
1) քաջ (առողջ), փութ (եռանդ), աս (ու) լիս, տարե (ց) տարի
2) քարոզ (արշավ), տեղից (տեղ), հետ (կանչել), թել (ասեղ)
3) տուն (տեղ), փոխ (զիջում), կրակ (մարիչ), ձայն (ծպտուն)
4) ժամ (պատարագ), թոռն (որդի), գլուխ (հանել), ծովից (ծով)

7. Ո՞ր շարքի բառերի և բառակապակցությունների բոլոր բաղադրիչներն են մեծատառով գրվում.
1) Մազե Կամուրջ, Գևորգյան Ճեմարան, Երևանի Պետական Համալսարան, Մեծ Մասիս
2) Ավարայրի Դաշտ, Հրազդան Գետ, Խոսրով Կոտակ, Սարդարապատի Ճակատամարտ
3) Դավիթ Անհաղթ, Նոր Գետիկավանք, Ռուսաստանի Դաշնություն, Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետություն
4) Անանիա Շիրակացի, Ամերիկացի Ճանապարհորդ, Ռշտունյաց Նախարար, Ալպյան Լեռներ

8. Ո՞ր բառում ի ձայնավորի հնչյունափոխություն կա.
1) հոգյակ
2) սիրել
3) առվակ
4) մատենագիր

9. Ո՞ր բառում է շեշտը դրվում վերջին վանկի ձայնավորի վրա.
1) գրել տալ
2) ովևէ
3) երազ
4) գուցե

10. Ո՞ր բառակապակցությունը դարձվածային իմաստ չունի:

1) ճանապարհը ոտքով անցնել

2) ականջին օղ անել

3) խելք խելքի տալ

4) աչքը վրան պահել

11. Ո՞ր շարքի բառազույգերն են հականիշներ:

1) ճիշտ-թյուր, մակերեսային-ծանծաղ

2) կիրթ-անտաշ, բերկրալից-թախծոտ

3) պատվարժան-անարգ, նոր-վերջին

4) կանուխ-վաղ, խորդուբորդ-ողորկ

12. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են անհոդակապ:

1) գարեջուր, պարընկեր, հայազգի

2) ազգընտիր, բազկաթոռ, փոշեհատիկ

3) սերմնագռավ, արքայազն, կարճալիք

4) հատընտիր, ադամորդի, աղեխարշ

13. Ո՞ր բառի արմատը ինքնուրույն չի գործածվում:

1) ուղևոր

2) ճեմարան

3) սեղմակ

4) համեղանալ

14. Ո՞ր բառը կազմությամբ բարդ ածանցավոր չէ:

1) չվացուցակ

2) հնգամյա

3) արյունարբու

4) դյուրագրգիռ

15. Ո՞րն է բաշխական թվական:

1) վեցերորդ

2) հարյուրական

3) մի երկու

4)  մեկ քառորդ

16. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են հոգնակին կազմում –ներ վերջավորությամբ:

1) պատճեն, արձակագիր, ռուս, հանքափոր

2) մեծատառ, օրինագիծ, հողամաս, նախագահ

3) ամսագիր, ֆիդայի, երկտող, խաղաթուղթ

4) ժամկետ, վայրէջք, նստացույց, վագր

17. Ո՞ր նախադասության մեջ կա ան արտաքին հոլովման ենթարկվող բառ:

1) Սենյակի մի անկյունում՝ գահավորակի վրա, բազմել էր իշխանուհին:

2) Հյուրերի գալուստը զարմացրեց տանտերերին:

3) Վերջապես երևաց ծաղիկներով ու դրասանգներով զարդարված հոյակապ դուռը:

4) Լսելով քրոջը վիրահատող բժշկի անունը՝ Սեդրակը հանգիստ շունչ քաշեց:

18.  Ո՞ր նախադասության մեջ կա գերադրական աստիճանով ածական:

1) Ամեն տեսակ երգ երգեցի. Ամենից լավ տաղն է էլի,Սայաթ-Նովի անմահական, դրախտային խաղն է էլի…

2) Կարծես մանկական կապույտ երազում

Ամեն ինչ այնպես ժպտում էր աննենգ:

3) Բյուրավոր բանակներ ելան՝ վիթխարի, համարձակ, անահ:

4) Եկար հուշիկ, անչար ավաղներով,